با آغاز اعتصاب غذای اميرحسين خالقی و طاهر قديريان، از فعالان محیط زیست که از هجده ماه پیش در بازداشت موقت به سر می‌برند در زندان اوین دست به اعتصاب غذا زده‌اند. نيلوفر بيانی، سپيده كاشانی و هومن جوكار سه فعال محيط زيست هستند كه از دوازدهم مرداد ماه در اعتراض به هجده ماه بازداشت موقت» و برزخ حقوقی» ناشی از آن، اعتصاب غذای خود را آغاز کردند.
همه این فعالان محیط زیست عضو انجمن محيط زيستي ميراث حيات وحش پارسيان» هستند که از جمله اقداماتشان پروژه حفاظت از يوزپلنگ ايرانی» است اما از بهمن ماه سال ۱۳۹۶ تاکنون بازداشت شده اند.
دیده‌بان حقوق‌بشر دو روز پیش با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که اعتصاب غذای فعالان محیط زیست در زندان اوین اعتراضی است به ماه‌ها برزخ حقوقی» و مقام‌های جمهوری اسلامی باید دسترسی کافی آنها به مراقبت پزشکی را تضمین کنند». دیده‌بان حقوق‌بشر همچنین خواستار آزادی فوری بازداشت‌شدگان محیط زیست شد.
مایکل پیج، معاون مدیر بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشر، روز دوشنبه ۱۴ مرداد، گفت اعضای موسسه میراث حیات وحش پارسیان بیش از ۵۵۰ روز پشت میله‌های زندان به سر برده‌اند و مقامات ایران هیچ مدرکی درباره جرایم ادعایی‌شان ارائه نکرده‌اند.»
او تاکید کرد: مقام‌های ایران باید گام به تعویق افتاده آزاد کردن همه مدافعان حیات وحش به خطر افتاده در ایران را اجرا کنند و به این بی‌عدالتی علیه آنها خاتمه دهند.»
اميرحسين خالقی، طاهر قديريان، نیلوفر بیانی، سپیده کاشانی و هومن جوکار جزو ۹ تن از فعالان محیط زیستی هستند که بهمن ماه ۱۳۹۶ همراه با سام رجبی، مراد طاهباز، عبدالرضا کوهپایه و کاووس سیدامامی از سوی سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شدند. دو هفته بعد از این بازداشت‌ها مقام‌های جمهوری اسلامی اعلام کردند که کاووس سیدامامی در جریان بازجویی‌ها پس از مشاهده اسنادی علیه خود، در زندان خودکشی» کرده است اما خانواده سیدامامی و وکیلش همواره چنین اتهاماتی را رد و خواهان بررسی پرونده کشته‌شدن او در حین بازداشت شدند. مقام‌های قضایی تاکنون به این خواست خانواده سیدامامی پاسخی نداده‌اند اما مریم ممبینی، همسر سیدامامی را ممنوع الخروج کرده و اجازه سفر او به کانادا برای دیدار دو فرزندش را نمی‌دهند.
بعد از مرگ مشکوک و تا هنوز مبهم سیدامامی حین بازداشت و در زندان، موجی از بازداشت فعالان محیطزیست در تهران و بسیاری از شهرهای ایران راه افتاد و چندی بعد دادستان تهران، سخنگوی قوه‌قضاییه و صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام کردند که اتهام بازداشت‌شدگان محیط زیست جاسوسی» است، اما پیام درفشان، وکیل خانواده سیدامامی، به رسانه‌ها گفت دستگاه جاسوسی» که تلویزیون ایران مدعی شده متعلق به موکل او بوده، یک قلاب ماهیگیری» است.
از آن هنگام تاکنون بیش از ۱۹ ماه است که هشت فعال محیط زیست همچنان با قرار بازداشت موقت» زندانی شده‌اند. قوه‌قضاییه جمهوری اسلامی که ابتدا اتهام فعالان محیط زیست را جاسوسی برای بیگانگان» عنوان کرد در آستانه تشکیل دادگاه چند تن از این فعالان را به فساد فی الارض» متهم کرد که میتواند حکم اعدام در پی داشته باشد.
بهمن ماه ۱۳۹۷ با گذشت یک سال از بازداشت موقت» فعالان محیط زیست، اولین جلسه دادگاه آنها چهارشنبه ۱۰ بهمن‌ماه در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست ابوالقاسم صلواتی و بدون اطلاع خانواده‌های‌شان برگزار شد. چندی بعد در جریان برگزاری سه جلسه دیگر دادگاه به درخواست و با فشار ابوالقاسم صلواتی، رییس شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران، بر سام رجبی، وکیل او، محمدحسین آقاسی، کنار گذاشته شد و بعد از چهار جلسه برگزاری دادگاه فعالان محیط زیست متوقف شد، اما آنها همچنان با در بازداشت باقی ماندند.
نیلوفر بیانی، یکی از فعالان محیط زیست بازداشت شده، در جریان برگزاری دادگاه، گفت اعترافاتی اجباری که مبنای پرونده است با استفاده از تهدید و شکنجه کسب شده است.»
با آنکه وزارت اطلاعات و شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی هم به گفته چند تن از نمایندگان و مقام‌های دولتی اعلام کرده‌اند که پرونده بازداشت‌شدگان محیط زیست را مصداق جاسوسی» نمی‌دانند اما این هشت فعال محیط زیست همچنان در بازداشت موقت» باقی مانده‌اند.
سیدکاظم حسینی وکیل مدافع تعدادی از متهمان پرونده معروف به #فعالان محیط زیستی بازداشت شده، روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار قضایی ایرنا با اعلام این خبر اظهار داشت: آخرین جلسه رسیدگی به اتهامات متهمان این پرونده برگزار و از تمام متهمان آخرین دفاع اخذ شده است و اکنون منتظر صدور حکم دادگاه هستیم.
این وکیل دادگستری افزود: دادگاه در اخذ آخرین دفاع، به تمام متهمان ماده ۵۰۸ قانون مجازات اسلامی را تفهیم کرده است که این ماده مقرر می‌دارد: هر کس یا گروهی با دول خارجی متخاصم به نحوی علیه جمهوری اسلامی ایران همکاری نماید، در صورتی که محارب شناخته نشود به یک تا ۱۰ سال حبس محکوم میشود.»
پرونده# فعالان محیط زیستی بازداشت شده، هشت متهم دارد که اتهام چهار نفر از آنها اخیراً از افساد فیالارض به همکاری با دولت متخاصم آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران جهت جاسوسی به نفع سیا و موساد» تغییر پیدا کرد.
مراد طاهباز، سام رجبی، امیرحسین خالقی، هومن جوکار، سپیده کاشانی، نیلوفر بیانی، طاهر قدیریان و عبدالرضا کوهپایه متهمان این پرونده هستند که همگی در بازداشت به‌سر می‌برند.
جلسات رسیدگی به پرونده متهمان محیط زیستی در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی برگزار شده است
امضاکنندگان نامه مزبور به طور اخص به زندانی بودن فعالان حیات وحش ایران اشاره کرده و خدمات آنان را یادآور شده‌اند: در میان بازداشت‌شدگان، متخصصان توانمند و شناخته شده حوزه حیات وحش کشور نظیر طاهر قدیریان، امیرحسین خالقی و هومن جوکار حضور دارند که سال‌هاست در راه خدمت به میهن و حفاظت از طبیعت این مرز و بوم تلاش کرده و در بسیاری از طرح‌های حفاظتی گونه‌های در معرض خطر انقراض با همکاری ادارات کل محیط زیست استان‌ها و دانشگاه‌ها نقش تأثیرگذار و تعیین کننده‌ای در بقای آنها داشته و همچنین در تمام سال‌های خدمت خود به طبیعت این سرزمین، به‌عنوان الگوی تلاش خالصانه برای آبادانی وطن، موجب ایجاد انگیزه و امید در دل نسل جوان و دانشجویان محیط زیست ایران شده‌اند.»
آنها سپس بر تاثیر بازداشت فعالان محیط زیست بر جامعه و نسل جوان ایران انگشت گذاشته و خواستار تغییر هر چه زودتر این وضعیت و آزادی بازداشت‌شدگان شده‌اند: ادامه بازداشت این افراد تنها موجب گسترش بیشتر ناامیدی در میان جوانان، دانش‌آموختگان، متخصصان و تشکل‌های محیط زیستی که نقش تعیین کننده‌ای در حفظ و آبادانی این سرزمین دارند،
در تاریخ ۲۳ نوامبر ۲۰۱۸، ۳۴۶ تن از فعالان جهانی# محیط زیست در طی نامه‌ای سرگشاده از مقامات ایران خواستار رفع اتهام جاسوسی فعالان محیط زیست شدند. امضاکنندگان این نامه سرگشاده شامل استادان دانشگاه، #فعالان محیطزیست، کارشناسان و پژوهشگران حیات‌وحش از سراسر جهان، در نامه‌ای سرگشاده به علی ای، رهبر #جمهوری اسلامی ایران، ضمن حمایت و گواهی دادن به بی‌گناهی فعالان محیط‌زیستی بازداشت‌شده، خواستار رعایت عدالت و انصاف، برگزاری دادگاه عادلانه و دسترسی به وکیل مدافع برای آنان شدند. این فعالان محیطزیست در این نامه گواهی داده‌اند که رفتار این کارشناسان محیطزیست و حیات‌وحش همیشه تابع بالاترین معیارهای اخلاقی ممکن بوده‌است. در این نامه که به امضا ۸ محقق طراز اول جهان، ۸۷ پرفسور و استاد دانشگاه، ۱۳۴ محقق و ۱۱۷ کنشگر از ۷۰ کشور جهان رسیده‌است، ضمن شهادت به بی‌گناهی این فعالان محیط‌زیستی، گواهی داده‌اند که از آنجا که دلیل اصلی اتهام فساد فیالارض و جاسوسی متهمین، استفاده از تجهیزات مرسوم به پایش و مشاهده حیات وحش است، این ابزارآلات به هیچ‌وجه امکان جاسوسی را برای هیچ متخصصی فراهم نمی‌کند. در بین این امضاکنندگان این نامه، نام افرادی همچون جین گودال سفیر صلح سازمان ملل در موضوع حفاظت از محیطزیست دیده میشود. این امضاکنندگان ضمن درخواست برگزاری دادگاه شفاف برای این افراد، اعلام کردند که آماده‌اند تا شخصا در این مورد در دادگاه شهادت بدهند.
فعالان محیط زیست در ایران با اتهام‌های امنیتی گوناگونی از جانب دستگاه‌ها و مقامات ارشد #جمهوری اسلامی مواجه شدند. یکی از آنها تجزیه‌طلبی و قوم‌گرایی است. سال‌ها #فعالان محیط زیست استان‌های آذربایجان شرقی و غربی برای حمایت از احیای دریاچه ارومیه به فعالیت‌های تجزیه‌طلبانه و قوم گرایی متهم شده‌اند. این اتهامات برای برخی از معترضان عربِ خوزستانی نیز در سال‌های اخیر تکرار شد. اتهام مشابهی محدودیت‌های زیادی را برای گروه‌ها و کمپین‌های محیط زیستی کرد، به ویژه در کردستان و سنندج به‌وجود آورد
کاوه مدنی معاون سابق سازمان #حفاظت محیط زیست ایران، با انتشار مطلبی در مورد پرونده زندانیان# محیط زیستی، توضیح داده که چگونه ارتباط موسسه ایرانی "#حیات وحش میراث پارسیان" با برخی از موسسات بین المللی باعث متهم شدن آنها از سوی سازمان اطلاعات سپاه به "جاسوسی" شده بود.
آقای #مدنی در این مطلب، که در سایت "مدیوم" منتشر کرده، یادآور شده که منشا بخش مهمی از اتهامات اطلاعات سپاه به موسسه حیات وحش میراث پارسیان، همکاری آن موسسه با یک سازمان خیریه بین المللی به نام ""پنترا" بوده که در زمینه حفاظت جهانی از گربه‌سانان بزرگ فعالیت دارد.
کاوه مدنی استاد امپریال کالج لندن بود و در سال ۲۰۱۶ به عنوان نخستین محقق و دانشمند جوان ایرانی جایزه برجسته علوم زمین را از اتحادیه اروپایی علوم زمین دریافت کرد. او پس از بازگشت به ایران، در شهریور ۱۳۹۶ معاون بین‌الملل، نوآوری و مشارکت فرهنگی- اجتماعی سازمان حفاظت از محیط زیست ایران شد، اما در جریان دستگیری #فعالان محیط زیستی در بهمن ۱۳۹۶، در معرض بازداشت و بازجویی قرار گرفت. آقای مدنی در فروردین ماه ۱۳۹۷ با استعفا از سِمت خود، ایران را ترک کرد.
او در نوشته اخیر خود متن ایمیلی را منتشر کرده که کاووس سیدامامی، مدیرعامل مؤسسه حیات وحش میراث پارسیان، چهار ماه پیش از دستگیریِ منجر به مرگ خود، به اعضای هیات مدیره این موسسه نوشته و در آن، بر وم قطع ارتباط با پنترا تاکید کرده بود. کاوه مدنی همچنین در بخشی از مطلب خود، متن نامه انتقادآمیز موسسه حیات وحش میراث پارسیان به پنترا را آورده که در مورد مواضع و فعالیت های ی بنیانگذار پنترا توضیح می خواست.
ایمیل کاووس سید امامی به هیات مدیره میراث پارسیان و نیز نامه این موسسه به پنترا، از جانب خانواده کاووس سید امامی در اختیار عموم قرار گرفته است.
گفتنی است فعالان محیط زیست اولین کسانی نیستند که شکنجه سفید می‌شوند؛ زندانیان دیگری همچون نرگس محمدی»، فعال مدنی زندانی هم در سال ۱۳۹۵ در نامه‌ای به انجمن جهانی قلم» درباره این نوع شکنجه نوشت: در این محبس که بی‌شباهت به یک قوطی دربسته نمی‌باشد، فرد در خلأ و فضای تیره و مبهمی رها میشود که از هر آن چه لازمه حس و درک انسان بودن و حفظ هویت خویش است، محروم میشود؛ از هوا و نور و صدا گرفته تا خبر و خواندن و نوشتن.»
همبند طاهر قدیریان معتقد است که ماندن در انفرادی بدترین شکنجه است: زمان در انفرادی نمی‌گذرد. من هم مدتی این وضعیت را داشتم. مرا به جرم اتهام و تبلیغ علیه نظام دستگیر کرده بودند. در حالی که تنها جرم من، شرکت در تظاهرات علیه گرانی‌ها بود.»
میگوید: فقط روزی دو بار، نیم ساعت صبح و نیم ساعت بعدازظهر برای هواخوری بیرون می‌رفتیم. بیش از این اجازه بیرون رفتن نداشتیم. دو سال است که طاهر شب را ندیده است.» او اضافه می‌کند: وضعیت آنهایی که در انفرادی هستند، خیلی بد است. برخی برای بیرون آمدن از آن تن به هر اعترافی می‌دهند.»
به گفته او، طاهر قدیریان مدتی دندان درد داشت و بالاخره مسوولان زندان مجبور شدند دندانش را عصب کشی کنند: اما از وضعیت کلی جسمانی او اطلاعی ندارم. آن زمان جرمش جاسوسی بود و هنوز به او اتهام مفسد فیالارض نزده بودند. وضعیتش بهتر بود. بعد از آن دیگر از طاهر خبری ندارم چون بعد از مدتی مرا به زندان دیگری انتقال دادند. از دیگر فعالان محیط زیست هم خبری ندارم. آنها در انفرادی بودند و کسی در موردشان حرفی نمی‌زد و از آنها خبری نداشت. تنها خبری که شنیدیم، خبر فوت کاووس سید امامی بود که به ما گفتند خودش را با زیرپیراهنی که به تن داشت، به دار آویخته است. هیچ کس اما حقیقت را نمی‌داند.»
دستگیری #فعالان محیطزیست در ایران در بهمن‌ماه سال 1396 و از سوی #سازمان اطلاعات سپاه انجام شد. کاووس سیدامامی دو هفته پس از دستگیری درگذشت. سازمان #اطلاعات سپاه و دادستان تهران، علت مرگ این فعال باسابقه محیطزیست ایران را خودکشی اعلام کردند. بقیه دستگیر‌شدگان از بهمن‌ماه 1396 تا اکنون در بازداشت این نهاد امنیتی هستند.در مورد# فعالان محیط‌زیستی، سازمان اطلاعات سپاه به جز خبر، گزارش و تحلیل‌هایی که در رسانه‌های نزدیک یا متعلق به سپاه منتشر می‌کند، در تیرماه 1397 نیز مستندی با عنوان منطقه ممنوعهتهیه و از صداوسیمای ایران پخش کرد.با توجه به قدرت این نهاد امنیتی، می‌توان حدس زد که قطع پخش این برنامه یا به درخواست خود آنها بوده یا مقامی مافوق آنها دستور توقف پخش داده است مراد‌طاهباز که در سه دقیقه ابتدایی مستند مظنونین همیشگی از او در کنار سیدامامی نام برده میشود یکی از این چهار نفری است که در سال 97 به فساد فیالارض متهم شد. سه نفر دیگر نیلوفر بیانی، طاهر قدیریان و هومن جوکار هستند.ماه گذشته وکیل این افراد و یکی از نمایندگان مجلس خبر از مداخله رهبر ایران در این پرونده دادند. آنها مدعی شدند که آیت‌الله ای دستور داده که برگزاری دادگاه تا زمان بررسی نظر وزارت اطلاعات در شورای عالی امنیت ملی معلق شود. آنها همچنین اعلام کردند که اتهام افساد فیالارض نیز از عناوین اتهامی برخی از بازداشتی‌ها برداشته شده است
غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه در روز ۲۲ مهر ۱۳۹۸ در نشست خبری به خبرنگاران گفت: مراد طاهباز، نیلوفر بیانی و هومن جوکار سه متهم پرونده (موسوم به جاسوسی از مراکز حساس نظامی در پوشش #محیط زیستی) برای بیان آخرین دفاعیات به دادگاه احضار شدند.» به گفت اتهام آنها از فساد فیالارض به همکار با دولت متخاصم امریکا و اسراییل تغییر کرده است. او افزود: بر اساس ماده ۲۸۰ آئین دادرسی کیفری دادگاه میتواند در جریان رسیدگی به پرونده عنوان اتهامی را تغییر دهد و بر همین اساس اتهام افراد اشاره شده از افساد فی الارض به همکاری با دولت متخاصم آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران جهت جاسوسی به نفع سیا و موساد تغییر می‌کند.»
این وکیل دادگستری به کمپین گفت که از عناوین احتمالی اتهامی این #فعالان محیط زیستی اطلاعی ندارد اما اتهام اجتماع و تبانی به قصد بر هم زدن امنیت را همه دارند. ارتباط با دولت متخاصم آمریکا و بررسی تحقیقاتی به قصد جاسوسی هم مطرح بوده که قاضی پرونده نسبت به اتهام جاسوسی نظر بر برائت دارد.»
محمدرضا تابش رییس فراکسیون محیط زیست مجلس هم در مطلب در رومه اعتماد با طرح این موضوع که رفع اتهام جاسوسی» مدنظر افراد پیگیر در این پرونده است و همچنین ورود دفتر رهبر به این پرونده گفت: برخی از این نهادهای مسوول، ازجمله هیات ویژه چهارنفره‌ای که به دستور رییس‌جمهوری در این رابطه تشکیل شد و همچنین بعضی مسوولان و متخصصان محیط‌زیستی در گزارش‌های متعددی که در ارتباط با حوزه‌های کاری این عزیزان تهیه و تدوین کرده‌اند بر رفع این اتهام تاکید داشته‌اند. به بیان دیگر این گزارش‌ها همگی مؤید رفع اتهام جاسوسی از این عزیزان است.»
او افزود: هم
درباره این سایت